يادداشت/دكتر برهان ولدبيگي؛

خوانشی از یک "رویداد"/ افراد طماع به هر کسی اعتماد نمی کنند، اما دچار "خوش اعتمادی" می شوند؟

سرویس: اجتماعیکد خبر: 296316|01:08 - 1396/04/19
نسخه چاپی
 خوانشی از یک "رویداد"/ افراد طماع به هر کسی اعتماد نمی کنند، اما دچار "خوش اعتمادی" می شوند؟
یادمان باشد که افراد طماع به آسانی و به هر کسی اعتماد نمی کنند، اما در چنین مواردی حتی خیلی بیشتر از حد انتظار سرشان کلاه می رود و دچار "خوش اعتمادی" می شوند؟ چرا چنین است؟

به گزارشهزار ماسوله، اخیرا اخباری  منتشر شده دال بر اینکه فردی در محدوده شهرستان پاوه ، اعتماد عده ای را جلب نموده(حالا با هر مکانیسمی) و مبالغ قابل توجهی(در حد دهها میلیارد تومان) را از آنها دریافت و متعاقبا "فرار" کرده است. انتشار این خبر واکنش هایی را در میان همه مردم بوجود آورده  است. من هم این حق را دارم تا از زاویه نگاه خودم ، به وقوع چنین رویدادی (با فرض صحت وقوع) واکنش نشان دهم.

 

اغلب واکنش ها معطوف به این سوال است که چرا مالباختگان(که از قرار شنیده ها عموما مکنت مالی چندانی هم نداشته و از طبقه متوسط و پایین تر از متوسط جامعه هستند ) "سرمایه اندوخته"( ولو اندک) خود را در عرصه های عمومی سرمایه گذاری نکرده اند تا موجب توسعه منطقه و نیز ایجاد اشتغال  شوند؟ این مالباختگان اکنون نه فقط دارایی و اندوخته چندین ساله و شاید چندین ده ساله خود را از دست داده اند،  بلکه  از جانب جامعه هم تحت یک "فشار روانی" شدید قرار دارند.

 

 بنظر اینجانب ، سوال اصلی آن است که چگونه یک فرد "فریبکار" میتواند ، اعتماد این همه انسان ظاهرا "طماع" را به خود جلب نموده و به اصطلاح  سر آنها  کلاه بگذارد؟ یادمان باشد که افراد طماع به آسانی و به هر کسی اعتماد نمی کنند، اما در چنین مواردی حتی خیلی بیشتر از حد انتظار سرشان کلاه می رود و دچار "خوش اعتمادی" می شوند؟ چرا چنین است؟

 

از چند جنبه میتوان به این سوال پاسخ داد که لزوما یکدیگر را نفی نکرده   و بعضا هم مکمل همدیگر هستند. هر فردی از ویژگی های "ژنتیکی" و حتی "رفتاری" منحصر بفردی برخوردار است که حاصل تاثیرگذاری "ژنهای مادرزادی"  و "محیط زندگی" او بر  همدیگر  میباشد. علیرغم تلاش های فراوان نوع بشر در طول تاریخ  برای پیش بینی رفتارهای افراد انسانی، هنوز هیچکس (حتی روانشناسان و رفتارشناسان مجرب) نیز نمیتواند با قاطعیت بگوید که یک فرد در فلان شرایط چه رفتاری از خود نشان خواهد داد. می خواهم بگویم که به آسانی نمیتوان گفت که چرا فلان کس چنین رفتاری را در فلان شرایط از خود نشان داده  یا فلان تصمیمی را گرفته است.

 

اما بنظرم در شرایط فعلی ایران (مخصوصا منطقه ما) و با توجه به میزان اندک "سرمایه اجتماعی" در جامعه ، وقوع چنین رویدادهای دور از انتظار نیست. "سرمایه اجتماعی" یعنی وجود"اعتماد" بین شهروندان یک جامعه معین که حکایت از  وجود سطح بالایی از روابط مناسب و انسانی بین شهروندان آن  جامعه دارد. شهروندان یک جامعه با سرمایه اجتماعی بالا، به آن درجه از شناخت دست پیدا کرده اند که بدانند پیشرفت یا رفاه یک فرد یا یک جامعه  در گرو پسرفت یا فقر دیگران نبوده و بلکه برعکس در گرو توسعه همه جانبه سایرین است.

 

یادمان باشد که در چنین رویدادی به همان درجه که مالباختگان دچار "استرس" و "فشار روانی و جسمی " میشوند، فریبکاران و سوء استفاده کنندگان از اعتماد سایر افراد  نیز گرفتار "اضطراب" و "عذاب وجدان" هستند. اما متاسفانه  این یک "اختلال شخصیتی" در برخی افراد نوع بشر است که منجر به هم  "خودآزاری" و  هم "دیگر آزاری" می‌شود.

 

اما این هم یادمان باشد که در تاریخ زندگی اجتماعی نوع بشر ، همواره عده ای به انحای مختلف از عده ای دیگر سوءاستفاده کرده اند . این اولین بار نیست  و آخرین بار نیز نخواهد بود که یک "فریبکار یا شیاد" میتواند عده ای افراد"طماع و در همان حال "مال دوست" را بفریبد.

 

قطعا و بدون شک برای پیشگیری یا به حداقل رسانی تکرار چنین رویدادی ، لازم است تا مدیریت جامعه با همه ظرفیت  خود تلاش کند تا سطح و میزان "سرمایه اجتماعی " موجود در جامعه را بیشتر گرداند.

 


دکتر برهان ولدبیگی
18 تیر 1396

نظر شما

دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد