پایگاه خبری تحلیلی هزارماسوله19:01 - 1402/04/31
بخش هورامی/

اِستەیەو و دیاری دای فُسیلِوە نایابو دایناسور و گواندارێ 125 میلیون سالە

ای دوە گیاندارە کەوتێنێ چیرو تۆیە جە زَل و هەڕ و لیتەو گڕشانی(آتشفشان)،و گرفتارێ بیەنێ و دماو 125 میلیون ساڵێ،تازە ایسە دیاریشان دان.

به گزارش هزارماسوله ، بە گوزارشتو سی ان ان-ی:جە شمالو شرقو وڵاتو چینی، فسیلو دوێ جانوەرێ قدیمی و باستانی اِزیانو کە نیشانە مەد٘ۆ جە دمایین دەمو ژیوایشانەنە،پەنجێشان داینێ پەی یەکترینی و گژیای مەگژیان،یانی یۆ چی گیاندارانە کە گواندارێ کیشەندە (پستاندار-خزندە)بە نامێ ریپنوماوس(Repenomamus) و اننەو کتێن(گربە)،قەپەش گێرتێنە اَو دایناسورێ گیواووەرێ(گیاە خوار)جە وێش گەورەتری و دانش زَمینەره تا بوەرۆش و پیجۆرە کە خڵافیان پەنەش،گرفتارێ بیەنێ و تا ماوێ چیوەڵی کە فُسیلشان مێزیۆوە و مَگنۆ بەرۆ.

 

«جردن مالون»،زانشتمند و پەیجورکاری کانادایی کە چی بابەتەنە و سەرو ای فُسیلەیە هَرمانەش کەردێنە ماچۆ:اینە یوەم جار نیەن کە گواندارێ ڕاوچی، هوتەرەو دایناسۆرێ جە وێش گەورەتەری مەد٘ۆ و وەڵتەریچ یانی ساڵەو 2005ی عیسایی،اَوەمەنەو و آثارو دایناسورێوە جە دلێ مَعدە و هورگو گواندارێ وردی،اِزیابێوە.

 

«مالون» اینەیچشە وات کە ای دوە گیاندارە کەوتێنێ چیرو تۆیە جە زَل و هەڕ و لیتەو گڕشانی(آتشفشان)،و گرفتارێ بیەنێ و دماو 125 میلیون ساڵێ،تازە ایسە دیاریشان دان.

 

پاسه کە تاوتوکاری زانشتی و دیرینەشناسی گیاندارانی وەڵێو تاریخی نیشانەمەد٘ۆ،سیتاکوسور(Psittacosaurus)یانی آ دایناسورە کە هوتەرەش پەی دریان،فرە زل نەویەن(اننەو مەیێ) و جەسە و قەبوزِ(دنوک-پوز) وردیش بیەن و چاعانەنە،گَلە و جمعیَتشان فرە بیەن.

 

دَوران و سەردەمو دایناسوران (مَسَزُوِک-Mesozoic)هەر جە 245 میلیون ساڵێ چیوەڵ دەس پەنە مەکەرۆ و نزیکو 180 میلیون ساڵێ مەخاینۆ،تا 65 میلیون ساڵێ چیوەڵ کە کۆتایی ماورۆ بە ژیواو ای گیاندارانە.

 

قابلو واتەیەن کە ای بابەت و نویستە، یەرەشەمەی وەڵین جە ژورنالو زانشتی Scientific Reports چاپ و منتشر بیەن.