هزار ماسوله به نقل از ايرنا،پايگاه اطلاع رساني دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت الله العظمي خامنه اي، مطلبي با عنوان تازهترين توصيه آيتالله العظمي خامنهاي براي مطالعه را منتشر كرده است كه متن كامل آن به شرح ذيل است:
** كتاب «نگاهي به تاريخ جهان» را بخوانيد
تازهترين توصيه رهبر انقلاب براي مطالعه
سه ويژگي اصلي كتاب عبارتند از اينكه اولا تاريخي بومي است. دوم اينكه تحليلي و توضيحي است و سوم آنكه به زبان ساده و براي جوانان و نوجوانان نوشته شده است. گو اينكه هيچ كتاب بدون اشكال در برداشت و نوشتار نيست اما تمام آنچه ذكر شد از اين كتاب يك پيشنهاد خوب براي مطالعه تاريخ ساخته است.
درست سه سال پيش رهبر انقلاب در ديدار نخبگان جوان فرمودند: من يقين دارم شما جوانها كمتر هم به تاريخ و به اين چيزها اهميت ميدهيد. يكهزارمِ آنچه را كه اتفاق افتاده را هم شما در تبليغات و در حرفها نشنيدهايد. اين سخن كه در ضمن بيان و توضيحي در مورد شرح جنايات انگليسيها در همين تاريخ معاصر ما مطرح شد، به يك نويسنده مستند شده بود: جواهر لعل نهرو. مردي انقلابي و ضد انگليسي.
در تابستان سال ۱۹۲۸ اينديرا، دختر نهرو كه در آن وقت ده ساله بود در شهري ييلاقي دور از پدرش به سر ميبرد. در آن تابستان نهرو يك سلسله نامه براي دخترش نوشت كه در آنها با زباني ساده داستان آفرينش زمين و پيدا شدن زندگي و تشكيل نخستين قبايل و اجتماعات بشري را نقل كرد.
بعد مجموعهي آنها را كه ۳۰ نامهي كوتاه بود به صورت كتابي منتشر نمود. نشيب و فراز زندگي اجتماعي و سياسي نهرو كه اهداف بلند انقلابي اصيل را در سر داشت بارها و بارها به زندان كشاند. در سال ۱۹۳۰ كه نهرو يكي از دورانهاي متعدد زندانش را ميگذراند درصدد برآمد از فرصت و فراغتي كه در زندان پيش ميآيد استفاده كند و نامههاي تازهاي براي دخترش بنويسد.
اين نامههاي تازه در مدتي نزديك سه سال از اكتبر ۱۹۳۰ تا اوت ۱۹۳۳ در دو دوران مختلف زندان نوشته شد و در آنها يك دوره تاريخ جهان منعكس ميگشت. در اواخر سال ۱۹۳۳ كه نهرو زندان خود را به پايان رساند، نامههاي خود را مروري كرد و آمادهي چاپ ساخت اما چون به زودي در ۱۲ فوريه ۱۹۳۴ يكبار ديگر زنداني شد، خواهرش ويجايالكشمي پانديت مجموعهي آنها را تنظيم كرد، «نگاهي به تاريخ جهان» ناميد و در دو جلد به چاپ رساند.
استقبال از اين كتاب به حدي بود كه در سال ۱۹۳۸ نگاهي به تاريخ جهان ناياب شد. نهرو بار ديگر نوشتههايش را براي تجديد چاپ مورد بازنگري قرار داد و اصلاحاتي در آن به عمل آورد و يك فصل هم بر آن افزود. بدين ترتيب كتاب بار ديگر روانه بازار كتاب شد و آن قدر اعتبار يافت كه هنوز پس از گذشت ۷۵ سال همچنان جزو كتابهاي خوب تاريخ به شمار ميآيد.
نهرو با مقاومت و پافشاري بر اهداف استقلالطلبانه و مبارزه براي ايجاد هندوستان بزرگ و پس از طي سالها مرارت و سختي بعد از استقلال هند، اولين نخست وزير و رهبر انقلابي هند نو شد. بنابراين بسياري از تحليلها و توضيحات جواهر لعل نهرو براي كساني كه ميكوشند از تاريخ براي خود الهام و راهنمايي كسب كنند و براي آينده اي كه ميسازند درس بياموزند معني و مفهوم بزرگتري يافته است.
نهرو در اين كتاب خود را تاريخ نويس نميداند. او يادداشتهايي را براي دخترش نوشته كه پر از توضيح و تعليل و روشنگري درباره رخدادهاي تاريخي است. در واقع نوعي تاريخ تحليلي است با تاكيد بر حفظ نگاه هند و آسيا.
مترجم كتاب مرحوم محمود تفضلي است. او مردي فرهنگي و كاردان بود كه سالها در قامت رايزن فرهنگي ايران در كشورهاي آسيايي از جمله هند خدمت كرده بود و نظر به دغدغه و شناخت خود از آثار مهم فرهنگي كشورها دست به ترجمه آثار بسياري به زبان فارسي زد. «نگاهي به تاريخ جهان» در سه جلد ترجمه و بطبع رسيده است.
بخش اول شامل ۹۵ نامه از «تاريخ باستان» آغاز و تا اواخر قرن هجدهم و تا آستانه انقلابهاي بزرگ آن قرن دامه يافته است. بخش دوم ۶۰ نامه در خود دارد و تا جنگ اول جهاني را روايت كرده است. بخش سوم هم ۴۲ نامه شامل دنياي پس از جنگ ميباشد. اين تقسيمبندي از سوي مترجم صورت گرفته به جهات فني و عملي كار انتخاب شده است و الا كتاب يك واحد متصل و به هم پيوسته است.
ترجمه فارسي اين كتاب از روي چاپ چهارم آن كه در ژانويه ۱۹۴۹ در لندن انتشار يافت صورت گرفته است و مستقيما از متن انگليسي برگردانده شده است.
نكته جالب اينكه ترجمه كتاب در سال ۱۳۳۵ه.ش پس از اينكه ترجمه كتاب قبلي نهرو تحت عنوان «زندگي من» از سوي محمود تفضلي آغاز شد. نهرو بعد از دريافت كتاب زندگي خود از تفضلي خواست كتاب تازهاش كه همين «نگاهي به تاريخ جهان باشد» را ترجمه نمايد.
نهرو كه در آن سال نوشته بود: خوشوقت خواهم شد كه شما كتاب «نگاهي به تاريخ جهان» مرا نيز ترجمه و منتشر كنيد. سه سال بعد و در سال ۱۳۳۸ه.ش مرحوم تفضلي يك نسخه از ترجمه كتاب «نگاهي به تاريخ جهان» را به سفير كبير هند در تهران تحويل داد تا با حفظ مراتب احترام به دفتر نخست وزيري جايي كه جواهر لعل نهرو بر آن تكيه زده بود بفرستند. نهرو پس از دريافت كتاب براي مترجم كتابش در ايران نوشت:
آقاي محمود تفضلي عزيز
سفير كبير ما در تهران يك نسخه از ترجمه فارسي كتاب «نگاهي به تاريخ جهان» را كه شما ترجمه كرده بوديد را برايم فرستاده است. از شما سپاسگزارم و آن را تقدير ميكنم. چون زبان فارسي نميدانم، شايد نتوانم درباره اين ترجمه قضاوت كنم، اما شنيدهام كه اين كتاب در ايران موقعيت خوبي كسب كرده است و استقبال شاياني از جانب دانشجويان و عموم مردم از آن شده است. اميدوارم اين كتاب سبب تفاهم بيشتر ميان ايران و هند بشود.
با احساسات صميمانه. ارادتمند. جواهر لعل نهرو
كتاب همانطور كه سفير كبير هند به جناب نخست وزير گفته بود در ايران به شدت مورد اقبال قرار گرفته بود و موفق شد برنده جايزه بهترين ترجمه سال ۱۳۳۸ه.ش انجمن كتاب ايران شود. ترجمهاي كه در پي گذشت پنج دهه از آن اكنون كمي قديمي و كندخوان به نظر ميرسد، اما هنوز قوت و استحكام بياني خود را در نوشتن جملاتي كوتاه و با افعال و كلمات درست حفظ كرده است.
جواهر لعل و نهرو در ابتداي كتاب نوشته است:
در زنداني بودم كه كتابخانهاي وجود نداشت و كتاب هايي كه بتواند مورد رجوع قرار گيرد در اختيار زنداني نيست. در چنين وضعي كتاب نوشتن درباره هر موضوع و مخصوصا درباره تاريخ كاري گستاخانه و دشوار است. در زندان مقداري كتاب به دستم رسيد اما نميتوانستم آنها را با خود نگاه دارم. كتابها ميآمدند و ميرفتند. بنابراين خودم را عادت دادم كه از كتابهايي كه ميخوانم يادداشت بردارم.
دفترچههاي يادداشت من كه بعد از مدتي تعدادشان خيلي زياد شده بود در هنگام نوشتن نامهها به كمك من آمدند. در اين زمان فقدان كتابهاي خوب كه بتواند طرف مراجعه قرار گيرد كاملاً محسوس بود و به همين جهت بعضي دورانها از قلم افتاده و ناگفته ماندهاند. نامههاي من شخصياند و در آنها بسياري مسايل خصوصي هست كه فقط براي دخترم معني و مفهوم دارد.
نميدانم با آنها چه بايد كرد، زيرا بيرون كشيدن آنها كاري نيست كه به آساني امكانپذير باشد. نهرو مينويسد: روش برخورد من با حوادث مثل كار يك تاريخنويس نيست. اصولا من ادعاي تاريخنويسي ندارم. آنچه در اين نامهها هست مخلوط ناموزوني است از نوشتههاي ابتدايي براي جوانان با بحث و گفتگويي از منظر بزرگسالان.
محور اصلي اين كتاب سرزمين هند است. يعني در كتاب «نگاهي به تاريخ جهان»، نگاه كننده در هند نشسته است. ابتدا به تاريخ دور مينگرد و در بستر زمان جلو ميآيد تا به تاريخ معاصر خود ميرسد. روايت و تحليل تاريخ از اين نوع كه نهرو انجام داده است توجه ويژهاي به جغرافياي رخدادهاي هم دارد. بنابراين آسيا و تقابل تاريخي شرق و غرب ديگر محور اصلي كتاب است. از ديگر ارزشهاي كتاب بايد به توالي و ارتباط رخدادهاي جهان با يكديگر نام برد. رويكرد تاريخي اثر درس گرفتن از تاريخ است و در اين بين نويسنده هرگز اداي بيطرفي و خنثيمنشي ندارد.
او يك هندي اصيل است كه در نقل تاريخ كشورش و جهان به استعمار و استبداد از همان ابتدا حساسيت ويژهاي نشان ميدهد. ميتوان گفت «نگاهي به تاريخ جهان» يكي از واقعيترين تاريخهايي است كه نوشته شده است. تاريخي به زبان مردمي كه عادت كرده بودند حتي تاريخشان را هم غربيها بنويسند.
سه ويژگي اصلي كتاب عبارتند از اينكه اولا تاريخي بومي است. دوم اينكه تحليلي و توضيحي است و سوم آنكه به زبان ساده و براي جوانان و نوجوانان نوشته شده است. گو اينكه هيچ كتاب بدون اشكال در برداشت و نوشتار نيست اما تمام آنچه ذكر شد از اين كتاب يك پيشنهاد خوب براي مطالعه تاريخ ساخته است.
** حضرت آيت الله خامنهاي در ديدار اخير خود با فرماندهان سپاه پاسداران ذيل بحث استحكام ساخت دروني فرمودند:
صوت: ساخت دروني نظام بايد استحكام پيدا كند
اين كتاب جواهر لعل نهرو -نگاهي به تاريخ جهان- را بخوانيد؛ در بخشي كه دخالت و نفوذ انگليسها در هند را بيان ميكند، تصوير ميكند، تشريح ميكند - او آدمي است هم امين، هم مطّلع - ميگويد صنعتي كه در هند بود، علمي كه در هند بود، از اروپا و انگليس و غرب كمتر نبود و بيشتر بود.
انگليسها وقتي وارد هند شدند، يكي از برنامههايشان اين بود كه جلو گسترش صنعت بومي را بگيرند. خب، بعد كار هند به آنجا ميرسد كه دهها ميليون آن وقتها، صدها ميليون در دورههاي بعد، فقير و گدا و خيابانْخواب و گرسنهي به معناي واقعي داشته باشد.
** كتاب «نگاهي به تاريخ جهان» را بخوانيد
تازهترين توصيه رهبر انقلاب براي مطالعه
سه ويژگي اصلي كتاب عبارتند از اينكه اولا تاريخي بومي است. دوم اينكه تحليلي و توضيحي است و سوم آنكه به زبان ساده و براي جوانان و نوجوانان نوشته شده است. گو اينكه هيچ كتاب بدون اشكال در برداشت و نوشتار نيست اما تمام آنچه ذكر شد از اين كتاب يك پيشنهاد خوب براي مطالعه تاريخ ساخته است.
درست سه سال پيش رهبر انقلاب در ديدار نخبگان جوان فرمودند: من يقين دارم شما جوانها كمتر هم به تاريخ و به اين چيزها اهميت ميدهيد. يكهزارمِ آنچه را كه اتفاق افتاده را هم شما در تبليغات و در حرفها نشنيدهايد. اين سخن كه در ضمن بيان و توضيحي در مورد شرح جنايات انگليسيها در همين تاريخ معاصر ما مطرح شد، به يك نويسنده مستند شده بود: جواهر لعل نهرو. مردي انقلابي و ضد انگليسي.
در تابستان سال ۱۹۲۸ اينديرا، دختر نهرو كه در آن وقت ده ساله بود در شهري ييلاقي دور از پدرش به سر ميبرد. در آن تابستان نهرو يك سلسله نامه براي دخترش نوشت كه در آنها با زباني ساده داستان آفرينش زمين و پيدا شدن زندگي و تشكيل نخستين قبايل و اجتماعات بشري را نقل كرد.
بعد مجموعهي آنها را كه ۳۰ نامهي كوتاه بود به صورت كتابي منتشر نمود. نشيب و فراز زندگي اجتماعي و سياسي نهرو كه اهداف بلند انقلابي اصيل را در سر داشت بارها و بارها به زندان كشاند. در سال ۱۹۳۰ كه نهرو يكي از دورانهاي متعدد زندانش را ميگذراند درصدد برآمد از فرصت و فراغتي كه در زندان پيش ميآيد استفاده كند و نامههاي تازهاي براي دخترش بنويسد.
اين نامههاي تازه در مدتي نزديك سه سال از اكتبر ۱۹۳۰ تا اوت ۱۹۳۳ در دو دوران مختلف زندان نوشته شد و در آنها يك دوره تاريخ جهان منعكس ميگشت. در اواخر سال ۱۹۳۳ كه نهرو زندان خود را به پايان رساند، نامههاي خود را مروري كرد و آمادهي چاپ ساخت اما چون به زودي در ۱۲ فوريه ۱۹۳۴ يكبار ديگر زنداني شد، خواهرش ويجايالكشمي پانديت مجموعهي آنها را تنظيم كرد، «نگاهي به تاريخ جهان» ناميد و در دو جلد به چاپ رساند.
استقبال از اين كتاب به حدي بود كه در سال ۱۹۳۸ نگاهي به تاريخ جهان ناياب شد. نهرو بار ديگر نوشتههايش را براي تجديد چاپ مورد بازنگري قرار داد و اصلاحاتي در آن به عمل آورد و يك فصل هم بر آن افزود. بدين ترتيب كتاب بار ديگر روانه بازار كتاب شد و آن قدر اعتبار يافت كه هنوز پس از گذشت ۷۵ سال همچنان جزو كتابهاي خوب تاريخ به شمار ميآيد.
نهرو با مقاومت و پافشاري بر اهداف استقلالطلبانه و مبارزه براي ايجاد هندوستان بزرگ و پس از طي سالها مرارت و سختي بعد از استقلال هند، اولين نخست وزير و رهبر انقلابي هند نو شد. بنابراين بسياري از تحليلها و توضيحات جواهر لعل نهرو براي كساني كه ميكوشند از تاريخ براي خود الهام و راهنمايي كسب كنند و براي آينده اي كه ميسازند درس بياموزند معني و مفهوم بزرگتري يافته است.
نهرو در اين كتاب خود را تاريخ نويس نميداند. او يادداشتهايي را براي دخترش نوشته كه پر از توضيح و تعليل و روشنگري درباره رخدادهاي تاريخي است. در واقع نوعي تاريخ تحليلي است با تاكيد بر حفظ نگاه هند و آسيا.
مترجم كتاب مرحوم محمود تفضلي است. او مردي فرهنگي و كاردان بود كه سالها در قامت رايزن فرهنگي ايران در كشورهاي آسيايي از جمله هند خدمت كرده بود و نظر به دغدغه و شناخت خود از آثار مهم فرهنگي كشورها دست به ترجمه آثار بسياري به زبان فارسي زد. «نگاهي به تاريخ جهان» در سه جلد ترجمه و بطبع رسيده است.
بخش اول شامل ۹۵ نامه از «تاريخ باستان» آغاز و تا اواخر قرن هجدهم و تا آستانه انقلابهاي بزرگ آن قرن دامه يافته است. بخش دوم ۶۰ نامه در خود دارد و تا جنگ اول جهاني را روايت كرده است. بخش سوم هم ۴۲ نامه شامل دنياي پس از جنگ ميباشد. اين تقسيمبندي از سوي مترجم صورت گرفته به جهات فني و عملي كار انتخاب شده است و الا كتاب يك واحد متصل و به هم پيوسته است.
ترجمه فارسي اين كتاب از روي چاپ چهارم آن كه در ژانويه ۱۹۴۹ در لندن انتشار يافت صورت گرفته است و مستقيما از متن انگليسي برگردانده شده است.
نكته جالب اينكه ترجمه كتاب در سال ۱۳۳۵ه.ش پس از اينكه ترجمه كتاب قبلي نهرو تحت عنوان «زندگي من» از سوي محمود تفضلي آغاز شد. نهرو بعد از دريافت كتاب زندگي خود از تفضلي خواست كتاب تازهاش كه همين «نگاهي به تاريخ جهان باشد» را ترجمه نمايد.
نهرو كه در آن سال نوشته بود: خوشوقت خواهم شد كه شما كتاب «نگاهي به تاريخ جهان» مرا نيز ترجمه و منتشر كنيد. سه سال بعد و در سال ۱۳۳۸ه.ش مرحوم تفضلي يك نسخه از ترجمه كتاب «نگاهي به تاريخ جهان» را به سفير كبير هند در تهران تحويل داد تا با حفظ مراتب احترام به دفتر نخست وزيري جايي كه جواهر لعل نهرو بر آن تكيه زده بود بفرستند. نهرو پس از دريافت كتاب براي مترجم كتابش در ايران نوشت:
آقاي محمود تفضلي عزيز
سفير كبير ما در تهران يك نسخه از ترجمه فارسي كتاب «نگاهي به تاريخ جهان» را كه شما ترجمه كرده بوديد را برايم فرستاده است. از شما سپاسگزارم و آن را تقدير ميكنم. چون زبان فارسي نميدانم، شايد نتوانم درباره اين ترجمه قضاوت كنم، اما شنيدهام كه اين كتاب در ايران موقعيت خوبي كسب كرده است و استقبال شاياني از جانب دانشجويان و عموم مردم از آن شده است. اميدوارم اين كتاب سبب تفاهم بيشتر ميان ايران و هند بشود.
با احساسات صميمانه. ارادتمند. جواهر لعل نهرو
كتاب همانطور كه سفير كبير هند به جناب نخست وزير گفته بود در ايران به شدت مورد اقبال قرار گرفته بود و موفق شد برنده جايزه بهترين ترجمه سال ۱۳۳۸ه.ش انجمن كتاب ايران شود. ترجمهاي كه در پي گذشت پنج دهه از آن اكنون كمي قديمي و كندخوان به نظر ميرسد، اما هنوز قوت و استحكام بياني خود را در نوشتن جملاتي كوتاه و با افعال و كلمات درست حفظ كرده است.
جواهر لعل و نهرو در ابتداي كتاب نوشته است:
در زنداني بودم كه كتابخانهاي وجود نداشت و كتاب هايي كه بتواند مورد رجوع قرار گيرد در اختيار زنداني نيست. در چنين وضعي كتاب نوشتن درباره هر موضوع و مخصوصا درباره تاريخ كاري گستاخانه و دشوار است. در زندان مقداري كتاب به دستم رسيد اما نميتوانستم آنها را با خود نگاه دارم. كتابها ميآمدند و ميرفتند. بنابراين خودم را عادت دادم كه از كتابهايي كه ميخوانم يادداشت بردارم.
دفترچههاي يادداشت من كه بعد از مدتي تعدادشان خيلي زياد شده بود در هنگام نوشتن نامهها به كمك من آمدند. در اين زمان فقدان كتابهاي خوب كه بتواند طرف مراجعه قرار گيرد كاملاً محسوس بود و به همين جهت بعضي دورانها از قلم افتاده و ناگفته ماندهاند. نامههاي من شخصياند و در آنها بسياري مسايل خصوصي هست كه فقط براي دخترم معني و مفهوم دارد.
نميدانم با آنها چه بايد كرد، زيرا بيرون كشيدن آنها كاري نيست كه به آساني امكانپذير باشد. نهرو مينويسد: روش برخورد من با حوادث مثل كار يك تاريخنويس نيست. اصولا من ادعاي تاريخنويسي ندارم. آنچه در اين نامهها هست مخلوط ناموزوني است از نوشتههاي ابتدايي براي جوانان با بحث و گفتگويي از منظر بزرگسالان.
محور اصلي اين كتاب سرزمين هند است. يعني در كتاب «نگاهي به تاريخ جهان»، نگاه كننده در هند نشسته است. ابتدا به تاريخ دور مينگرد و در بستر زمان جلو ميآيد تا به تاريخ معاصر خود ميرسد. روايت و تحليل تاريخ از اين نوع كه نهرو انجام داده است توجه ويژهاي به جغرافياي رخدادهاي هم دارد. بنابراين آسيا و تقابل تاريخي شرق و غرب ديگر محور اصلي كتاب است. از ديگر ارزشهاي كتاب بايد به توالي و ارتباط رخدادهاي جهان با يكديگر نام برد. رويكرد تاريخي اثر درس گرفتن از تاريخ است و در اين بين نويسنده هرگز اداي بيطرفي و خنثيمنشي ندارد.
او يك هندي اصيل است كه در نقل تاريخ كشورش و جهان به استعمار و استبداد از همان ابتدا حساسيت ويژهاي نشان ميدهد. ميتوان گفت «نگاهي به تاريخ جهان» يكي از واقعيترين تاريخهايي است كه نوشته شده است. تاريخي به زبان مردمي كه عادت كرده بودند حتي تاريخشان را هم غربيها بنويسند.
سه ويژگي اصلي كتاب عبارتند از اينكه اولا تاريخي بومي است. دوم اينكه تحليلي و توضيحي است و سوم آنكه به زبان ساده و براي جوانان و نوجوانان نوشته شده است. گو اينكه هيچ كتاب بدون اشكال در برداشت و نوشتار نيست اما تمام آنچه ذكر شد از اين كتاب يك پيشنهاد خوب براي مطالعه تاريخ ساخته است.
** حضرت آيت الله خامنهاي در ديدار اخير خود با فرماندهان سپاه پاسداران ذيل بحث استحكام ساخت دروني فرمودند:
صوت: ساخت دروني نظام بايد استحكام پيدا كند
اين كتاب جواهر لعل نهرو -نگاهي به تاريخ جهان- را بخوانيد؛ در بخشي كه دخالت و نفوذ انگليسها در هند را بيان ميكند، تصوير ميكند، تشريح ميكند - او آدمي است هم امين، هم مطّلع - ميگويد صنعتي كه در هند بود، علمي كه در هند بود، از اروپا و انگليس و غرب كمتر نبود و بيشتر بود.
انگليسها وقتي وارد هند شدند، يكي از برنامههايشان اين بود كه جلو گسترش صنعت بومي را بگيرند. خب، بعد كار هند به آنجا ميرسد كه دهها ميليون آن وقتها، صدها ميليون در دورههاي بعد، فقير و گدا و خيابانْخواب و گرسنهي به معناي واقعي داشته باشد.
نظر شما
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد