خبر احیای چشمه بل توسط فرماندار پاوه به دور از واقعیت است

به گزارشهزار ماسوله، سید مختار هاشمی، سرپرست گروه کاری ویژه نجاتبخشی چشمه بل در گفتگويي با خبرنگار هزارماسوله اظهار داشت: جناب فرماندار پاوه به صلاح نيست که چنین خبری را شایع کند و این رخداد را به ما هم تبریک بگوید در حالیکه مساله اصلی اختلاط آب چشمه بل (آبخوان چشمه) با آب مخزن سد در حالت آبگیری می باشد. نجات چشمه بل با انتقال آب به مظهر به اصطلاح جدید دور از واقعیت است. متاسفانه با این وریکرد چشمه بل بطور کلی نابود می شود. با این رویکرد به اصطلاح مفهوم آبگیری چشمه بل نابود و دفن می شود.

انجام تست انتقال آب چشمه: سوژه تبلیغاتی
هاشمی گفت: آقای فرماندار، پیمانکار، کارفرما و مدعوین محلی همراه با فیلم سازان رفتند که این مراسم به اصطلاح احیای چشمه بل را مستندسازی کنند و در صدا و سیما تبلیغ کنند. این حرکت بسیار ناپسند است که تخریب آثار ملی و بتن ریزی دهانه چشمه و انتقال آب چشمه بل یک سوژه تبلیغاتی برای کارفرما و ذینفعانش شود و متاسفانه بدون حضور گروه کاری و کمپین نجات چشمه بل این مانور سخیف را انجام دهند.
تفکیک مظهر و آب چشمه علمی و اخلاقی نیست
هاشمی افزود: ما از اول گفتیم که رویکرد کارفرما این است که مظهر چشمه را از آب چشمه جدا کند. لذا مظهر چشمه که جزو آثار ملی است 109 متر زیر آب غرق شود اما آب چشمه بل با کیفیت بدتر به تراز بالاتر منتقل شود. واقعیت این است که به علت کارستی بودن چشمه و آبخوان آن اختلاط آب مخزن سد و آب چشمه حتمی است. بنا بر این طرح کارفرما حتی آب با کیفیت چشمه بل را نجات نمی دهد.

عدم توجه به مطالعات انجام شده
هاشمی گفت: آنچه بسیار قابل تامل است که کارفرما از انجام مطالعات خود مایوس شده است ویکی از علت های برکناری جناب مهندس صامتی مدیر طرح به اصطلاح نجاتبخشی همین بوده است. بنا بر این، عملیات اجرایی و تونل سازی همزمان با ساخت سد درست شده که در گزارشی که به نمایندگان استان کردستان ارایه شد و در رسانه ها منعکس گردیده است. جناب مهندس بزرگ زاده معاون فنی و پژوهش های کارفرما به این امر اشاره می کند: "در سال 85 شرکت مهندسي مشاور مهاب قدس مسوول مطالعه و ارائه طرحی برای حفظ چشمه بل شد و طی 8 سال گذشته با حفر گمانه ها و تونل های متعدد طرحی را آماده نمود که بر اساس آن دهانه چشمه فعلی مسدود و آب این چشمه با احداث یک شفت فلزی به ترازی بالاتر از دریاچه منتقل شود"
(منبع: سایت تحلیلی عصر ایران، صفحه اقتصادی، کد خبر: ۳۵۷۳۱۲، تاریخ انتشار: ۰۲ مهر ۱۳۹۳ - ۱۸:۴۲، تحت عنوان: تحولات مثبت در بخش آب و کشاورزی کردستان و کرمانشاه در راه است )
این نشان می دهد که کارفرما توجهی به نتایج مطالعات نداشته و هدف خود را مبنی بر غرق چشمه بل و انتقال آب چشمه به مکان غیر از مظهر چشمه مد نظر بوده و هیچ توجهی به ابعاد زیست محیطی، میراث فرهنگی، تاریخی، مذهبی و اجتماعی-اقتصادی چشمه بل نشده است و تنها با دید فنی صرف با استفاده از توان تکنولوژی موجود چنین طرحی را پیش بینی کرده است. کارفرما منتظر نتایج مطالعات موسوم به نجاتبخشی نبوده و قبل از اتمام به اصطلاح مطالعات، از سالهای اول طرح عملیات اجرایی تونل سازی و آماده سازی برای انسداد چشمه و انتقال آب آن را شروع نموده اند. در واقع مطالعات آنها بر اساس اصول علمی نبوده است.
ابهام در واژه "احیای" چشمه: فیلم بازی احیای چشمه
هاشمی گفت: کارفرما سد داریان تاکتیک رسانه ای و تبلیغاتی استفاده می کند که گویا چشمه احیا می شود: در طرح به اصطلاح نجات بخشی هدف کارفرما استحصال مقدار کمتری از آب چشمه بل بوده و عملاً در مدل ذهنی آنها نجات خود چشمه مد نظر نبوده است. در بررسی های بعمل آمده توسط تیم کارشناسی مجرب و صاحبنظر دانشگاهی در گروه کاری چنین استنباط می شود که علیرغم اقدامات ناقص صورت گرفته مطالعات علمی روشن و دقیقی برای نجات چشمه انجام نگرفته است. و این احتمال وجود دارد با صرف هزینه¬های هنگفت که با نام «مطالعه نجات بخشی چشمه»صورت گرفته، تحقق شرط و الزام شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران که آبگیری سد را به احیاء و نجات چشمه مذکور منوط نموده است مورد کم توجهی قرار گرفته و مردم منطقه را در مقابل عمل انجام شده قرار دهند. الان هم به مردم تبریک می گویند که مظهر تاریخی و میراث ملی چشمه بل را تخریب کردیم... مظهر جدیدی براش پیدا کردیم با انتقال آب توسط لوله. اما این تست را به فیلم بازی و تئاتر تبدیل کردند و در صدا وسیما و رسانه ها منتشر کنند.
کارفرما اعتراف می کند که اختلاط اجتناب ناپذیر است
هاشمی گفت: اختلاط آب چشمه با آب مخزن سد داریان در گزارش نهایی کارفرما هم آمده است. بنا به گزارش خود کارفرما موفقیت عملیات اجرایی انسداد دهانه چشمه به (1) به نفوذپذیری سنگ اطراف دهانه چشمه و (2) میزان ارتباط مجرای عمیق به بخش های سطحی بستگی دارد. لذا انسداد کامل دهانه چشمه عملا ممکن نیست چون مجرای تامین کننده در زیر تراز رودخانه قرار دارد. باد این وصف چطور آبخوان جشمه بل را می توانند آب بند کنند که انسداد کامل در محل مظهر چشمه عملا ممکن نیست.
هاشمی افزود: با آبگیری سد تعادل فشار هیدرواستاتیک در دو سوی پلاگ بسیار دشوار و غیر ممکن است. 109 متر ستون آب فشار بسیار بزرگی است. لذا اختلاط آب چشمه و آب مخزن صددر صد است بنا بر این چشمه معدنی برای همیشه نابودی می شود. و این کار چشمه را به کلی نابود می کند.
هاشمی گفت: با توجه به چهارچوب گزارش های مطالعات ناقص کارفرما و اعلام مجری پروژه سد داریان به طور کلی مطالعات و بررسی هایی که در رابطه با نجات بخشی چشمه صورت گرفته با قبول فرض زیر در نظر گرفته شده است: سد داریان قطعا آبگیری خواهد شد و مظهر چشمه از بین می¬رود و راهکار نجات بخشی به انتقال آب چشمه به نقطه دیگر در ارتفاع مشرف بر دریاچه سد محدود گردیده است. بزرگترین چالش در رابطه با راهکارهای ارائه شده، اختلاط آب دریاچه سد با آبخوان مربوط به چشمه بل می باشد این موضوع با احتمال بالایی اتفاق خواهد افتاد زیرا با توجه به بررسی های زمین شناسی و تستهای انجام شده در منطقه ، سازند آهکی و آهکی چرتی دارای قابلیت انحلال بوده و با آبگیری سد طولی (کیلومترها) بالاتر از مظهر چشمه بل در زیر تراز دریاچه سد قرار خواهد گرفت و هد هیدرولیکی زیادی در مرز آبخوان قرار خواهد گرفت که امکان انسداد آن غیر ممکن می باشد. زیرا امکان شناخت همه منافذه غیر ممکن بوده و حتی اگر منافذ بالاتر از رقوم رودخانه شناسایی و مسدود گردند منافذی که در آبرفت رودخانه و پایین تر از رقوم آن قرار گرفته قطعا باعث اختلاط آب دریاچه سد و آبخوان چشمه خواهد شد و کیفیت آن در مدت کوتاهی تنزل پیدا می¬کند.

گزارش مطالعات کارفرما به کارستی بودن و نفوذپذیر بودن سازند ها اعتراف می کند
هاشمی گفت: در این گزارش ها بحث نفوذپذیر بودن سازند در جاهای متعدد بیان شده است برای مثال
• وجود گسله ها و شکستگی¬های متعدد در سازند آهکی منطقه
• نتایج تست لوژن وجود حفره کارستی بزرگ را نشان میدهد.
• شاخص کیفی گمانه¬های حفر شده بیش از 50 درصد ضعیف را نشان می¬دهد
• نتایج اکتشافات نشان داده که سنگها کاملا نفوذناپذیر نیستند.
• وجود زون های نفوذ پذیر کارستی تا عمق 50 متر زیر تراز رودخانه
هاشمی گفت: آهکی بودن منطقه و وجود پدیده کارست یکی از دلایل اصلی جابجایی ساختگاه سد از 21 نقطه تعیین شده در (گزارش اولیه) به سمت پایین ترین نقطه خروجی حوضه بوده و طراحان همواره بیم فرار آب را داشته اند. به نظر می رسد بخشی از پروژه به اصطلاح نجات بخشی نیز در راستای بررسی وضعیت فرار آب و مهار آن صورت گرفته است.
احیای چشمه بل معنا ندارد- نجات چشمه بل خواست مردم است
هاشمی ادامه داد: جناب فرماندار از کلمه احیا استفاده کرده است نه نجات و این به این معناست که تنها قسمتی از آب را توانسته اند انتقال دهند و مظهر چشمه بل را ویران کردند و هرگز نمی توانند ادعا کنند که اختلاط صورت نمی گیرد. با این وصف چطور ادعا میکنند که چشمه بل را احیا یا نجات داده اند. این یک نوع اعتراف است که طرح به اصطلاح نجاتبخشی به طرح انتقال جزئی از آب چشمه به مظهر جدید تبدیل شده است. چشمه بل باید بماند و نجات آن خواست مردمی است.
هاشمی گفت: در مجموع در ارتباط با طرح كنوني به اصطلاح نجاتبخشی چشمه بل توسط کارفرما که به طرح احیا، حتي با لحاظ موفقيت طرح به نظر مي‌رسد كه اجراي نتايج مطالعات كمك چنداني به حفظ چشمه بل نخواهد نمود و تنها نتيجه محتمل برداشت بخش بسیار کمتری از آب چشمه در نقطه‌اي غير از نقطه كنوني و با كيفيت احتمالا متفاوت خواهد بود. لذا پيشنهاد بر اين است كه تلاش اصلي در راستاي حفظ خود چشمه متمركز گردد تا علاوه بر حفظ منابع آبي با كيفيت آن، سابقه تاريخي و فرهنگي منطقه نيز حفظ گردد. کارفرما به آثار ملی طبیعی اعتنایی ندارد.
چشمه بل میراث غنی هورامان
هاشمی گفت: هدف ما حفاظت از میراث غنی هورامان است و چشمه بل در فهرست آثار ملی ثبت شده است به شماره 64 در سال 1388. نابودی چشمه بل به میراث ملی لطمه ای بزرگ وارد می کند. توقف عملیات تخریبی با رویکرد آزمون و خطا قابل قبول نیست. انجام مطالعات مهندسی ارزش و بازنگری ارزیابی زیست محیطی می توان انجام داد در این فرصت چون انتقال آب به دشت گرمسیری تا چند سال دیگر میسر نخواهد بود. از مسئولین درخواست می کنیم که این راهکار قانونی و شرعی را قبول کنید و از نابودی چشمه بل جلوگیری کنید و گول فیلم بازی و اظهارات عوام فریبانه کارفرما و فرماندار پاوه را نخورند.